Trầm cảm theo mùa hay trầm cảm do thá»i tiết dù rất phổ biến trên thế giá»›i nhÆ°ng vẫn chÆ°a được biết đến rá»™ng rãi tại Việt Nam? Ở các tỉnh phÃa Nam, nắng nóng liên tục quanh năm và dÆ°á»ng nhÆ° không có những cÆ¡n lạnh kéo dà i nhÆ° miá»n Trung và miá»n Bắc.
Nguyên nhân trầm cảm do thá»i tiết
Mặc dù hay trầm cảm theo mùa vẫn chÆ°a phổ biến tại Việt Nam, thế nhÆ°ng, xu hÆ°á»›ng là m việc thay đổi, môi trÆ°á»ng và chất lượng cuá»™c sống thay đổi kèm theo thay đổi vá» biến đổi khà háºu, chúng ta cần Ä‘á» phòng bệnh trầm cảm theo mùa sá»›m hÆ¡n.
Trầm cảm theo mùa là má»™t chứng trầm cảm liên quan đến sá»± chuyển từ mùa cuối thu sang đông và bắt đầu cÅ©ng nhÆ° kết thúc ở cùng má»™t thá»i Ä‘iểm hà ng năm. Những triệu chứng thÆ°á»ng biểu hiện và o thá»i Ä‘iểm cuối mùa thu, kéo dà i và i tháng trong mùa đông, là m mất Ä‘i năng lượng và là m cho ta cảm thấy buồn rầu, ủ rÅ© (TÆ° vấn từ chuyên gia sức khá»e – TS.BS. Trịnh Thị BÃch Huyá»n).
Mặc khác, nguyên nhân dẫn đến bệnh trầm cảm theo mùa cÅ©ng được các chuyên gia nghiên cứu, và cho rằng, trầm cảm do thá»i tiết xuất phát từ yếu tố thiếu ánh sáng mặt trá»i. Theo đó, các giả thuyết nà y cÅ©ng lý giải rằng yếu tố nà y có liên quan đến các hormone sinh há»c trong não bá»™. Ãt ánh nắng mặt trá»i cÅ©ng là m giảm lượng serotonin – chất giúp não bá»™ bình tÄ©nh, táºp trung và thÆ° giãn; trong khi đó lại là m tăng melatonin – má»™t chất dẫn truyá»n thần kinh gây buồn ngủ. Khi trá»i lạnh bạn muốn trốn ở trong phòng để tránh đối mặt vá»›i cái lạnh thấu xÆ°Æ¡ng trong khi đó khi nhiệt Ä‘á»™ quá cao từ mùa hè cÅ©ng là m ngÆ°á»i bệnh cảm thấy khó chịu, dá»… tức giáºn và bá»±c bá»™i.
Dấu hiệu nháºn biết khi bị trầm cảm do thá»i tiết
Rất dá»… nhầm lẫn bởi trầm cảm theo mùa cÅ©ng có những biểu hiện vá»›i cảm cúm. Tuy nhiên, cần theo dõi những biểu hiện để biết được bạn có Ä‘ang phải bị trầm cảm theo mùa hay không. DÆ°á»›i đây là những dấu hiệu giúp bạn nháºn biết được mình Ä‘ang bị trầm cảm theo mùa:
– Cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, không muốn là m gì, khó khăn khi thức dáºy và o buổi sáng
– Cảm giác thèm ăn nhiá»u hÆ¡n bình thÆ°á»ng, đặc biệt là các món ăn chứa nhiá»u carbohydrates nhÆ° mì tôm, chuối hay các món ngá»t
– Có xu hÆ°á»›ng tăng cân
– Không muốn ra khá»i nhà , không muốn nói chuyện vá»›i ai
– Dà nh thá»i gian chủ yếu để ngủ, luôn trong trạng thái buồn ngủ
– Cảm giác lo lắng, dá»… giáºt mình, hoảng sợ
– Cảm giác buồn bã kéo dà i, dá»… khóc và luôn trong trạng thái muốn khóc
– Không có sá»± quan tâm đến các hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i dù trÆ°á»›c đó từng rất thÃch
– Mất táºp trung và ghi nhá»›, giảm khả năng xá» lý thông tin
– Là m việc cháºm chạp, kém hiệu quả, cảm giác nhÆ° tay chân không còn sức lá»±c
– Trở nên nhạy cảm hÆ¡n, nhất là khi bị từ chối
– Mệt má»i, ủ rÅ©, luôn cảm thấy cÆ¡ thể khó chịu
– Dá»… cáu kỉnh, tức giáºn
– Mất ngủ, khó Ä‘i và o giấc ngủ, trằn trá»c và dá»… tỉnh giấc giữa chừng
– Chán ăn, ăn uống không ngon, thÆ°á»ng chỉ muốn uống nÆ°á»›c.
Cách Ä‘iá»u trị trầm cảm do thá»i tiết
CÅ©ng giống nhÆ° các loại trầm cảm khác, có nhiá»u cách để phòng ngừa và điá»u trị căn bệnh “xu hÆ°á»›ng†nà y. Bạn có thể lá»±a chá»n Ä‘iá»u trị y khoa, Ä‘iá»u trị tâm lý hay Ä‘iá»u trị không dùng thuốc. DÆ°á»›i đây là lá»i khuyên và đỠxuất má»™t số phÆ°Æ¡ng pháp giúp bạn vượt qua trầm cảm theo mùa.
Nếu bạn có tiá»n sá» bị trầm cảm theo mùa, bác sÄ© khuyến khÃch bạn sá» dụng thuốc trÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm giao mùa để ngăn chặn nguy cÆ¡ tái phát. Ngoà i ra, ở các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây, khi căn bệnh nà y Ä‘ang phổ biến, các bác sÄ© dùng phÆ°Æ¡ng pháp sá» dụng liệu pháp ánh sáng để Ä‘iá»u trị trầm cảm theo mùa.
Bên cạnh liệu pháp ánh sáng, trị liệu tâm lý cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng pháp được hÆ°á»›ng tá»›i cho những bệnh nhân trầm cảm theo mùa. Theo đó các nhà trị liệu sẽ sá» dụng ngôn ngữ, hà nh vi để tác Ä‘á»™ng sâu và o trong tâm trà từ đó dần thay đổi nháºn thức của ngÆ°á»i bệnh và hÆ°á»›ng đến những giá trị tốt đẹp hÆ¡n. Bản thân ngÆ°á»i bệnh sẽ hiểu được rằng mình Ä‘ang có những ná»—i lo vô lý, biết cách giải tá»a cảm xúc, bổ sung năng lượng tÃch cá»±c, nâng cao tinh thần cho má»—i ngÆ°á»i. Bên cạnh các giải pháp trên, ngÆ°á»i bệnh còn cần phải tá»± mình có các biện pháp chăm sóc sức khá»e tại nhà để nâng cao tinh thần mà không cần dùng đến bất cứ các loại thuốc nà o khác. Các biện pháp chăm sóc Ä‘iá»u trị trầm cảm cho bệnh nhân theo mùa sẽ được các bác sÄ© hÆ°á»›ng dẫn để đảm bảo kết quả tốt nhất.
Lá»i khuyên Ä‘iá»u trị trầm cảm từ chuyên gia
Việc nắm và phòng ngừa trÆ°á»›c các chứng trầm cảm theo mùa giúp cho chúng ta đối mặt tốt hÆ¡n khi mắc phải. Äiá»u quan trá»ng chÃnh là hãy luôn xây dá»±ng má»™t cuá»™c sống vá»›i chế Ä‘á»™ ăn uống là nh mạnh, hợp lý và xây dá»±ng má»™t cuá»™c sống cân bằng để bản thân luôn tá»± Ä‘iá»u chỉnh trÆ°á»›c những biến cố xảy ra.
TrÆ°á»ng hợp bạn Ä‘ang mắc phải hoặc có nguy cÆ¡ bị trầm cảm theo mùa thì việc Æ°u tiên hà ng đầu chÃnh là tìm đến những liệu pháp Ä‘iá»u trị và sá»± kiên trì, đồng thá»i giữ cho mình má»™t tinh thần lạc quan tÃch cá»±c nhất giúp Ä‘iá»u trị trầm cảm theo mùa do thá»i tiết.