Bá»™ não là trung tâm của tÆ° duy, há»c táºp và quyết định. Tuy uy quyá»n là thế, não bá»™ cÅ©ng chịu ảnh hưởng bởi kha khá yếu tố từ ná»™i tại cho đến ngoại cảnh nhÆ° sức khá»e, tuổi tác, ná»™i tiết tố, chế Ä‘á»™ ăn uống, sá»± căng thẳng… Những Ä‘iá»u nà y Ä‘á»u có thể dẫn đến sá»± thay đổi và xuống cấp trong sức khá»e não bá»™ của chúng ta. Äể duy trì má»™t bá»™ não khá»e mạnh và sắc bén, cần có những thay đổi và thói quen tÃch cá»±c trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Bà i viết tổng hợp dÆ°á»›i đây sẽ là các mẹo để bạn có má»™t bá»™ não khá»e mạnh.
Ngủ đủ
Luôn thá»±c hiện vệ sinh thần kinh, ngủ từ 6 đến 8 giá» má»—i đêm là má»™t trong những việc tốt nhất bạn có thể là m cho bá»™ não của mình – Giáo sÆ° Jason Shepherd ở TrÆ°á»ng đại há»c Utah cho biết.
Giấc ngủ giúp cho não xá» lý thông tin, hình thà nh trà nhá»›, củng cố các khái niệm và ý tưởng má»›i, và loại bá» sá»± tÃch tụ Ä‘á»™c hại của các protein amyloid, là những protein thÆ°á»ng tÃch tụ trong não của ngÆ°á»i mắc bệnh Alzheimer.
Giấc ngủ cÅ©ng giúp tăng cÆ°á»ng tÃnh linh hoạt của não, khả năng thÃch ứng vá»›i các tình huống và trải nghiệm má»›i. Bá»™ não cà ng có khả năng thÃch ứng vá»›i những thá» thách má»›i thì bạn cà ng có thể cải thiện và duy trì chức năng nháºn thức khi già đi.
Äi ăn trÆ°a vá»›i bạn bè
Sá»± cô Ä‘Æ¡n có thể là m hại sức khá»e tâm thần, sức khá»e cảm xúc và cả bá»™ não. Vì thế việc kết nối vá»›i má»i ngÆ°á»i là vô cùng quan trá»ng – Giáo sÆ° Talia Lerner ở TrÆ°á»ng đại há»c Northwestern cho biết.
Nhìn chung, những ngÆ°á»i có mối quan hệ xã há»™i Ä‘a dạng và là nh mạnh có xu hÆ°á»›ng sống lâu hÆ¡n. Dà nh thá»i gian bên những ngÆ°á»i khác rất tốt cho Ä‘á»i sống cảm xúc, Ä‘iá»u nà y rất có lợi cho bá»™ não.
Nghiên cứu cho thấy những mối kết giao xã há»™i bá»n vững còn có thể giúp giảm nguy cÆ¡ trầm cảm và giúp má»i ngÆ°á»i xá» lý tốt hÆ¡n khi gặp khó khăn.
NhÆ°ng giữ kết nối vá»›i ngÆ°á»i khác cÅ©ng có thể là má»™t thá» thách, nhất là khi bạn nhiá»u tuổi. Vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i bạn ở khắp nÆ¡i trên nÆ°á»›c Mỹ, giáo sÆ° Lerner sá» dụng mạng xã há»™i và ứng dụng tin nhắn để giúp bà luôn giữ liên lạc vá»›i há».
Bà cÅ©ng thÆ°á»ng xuyên tình nguyện tham gia các hoạt Ä‘á»™ng ở trÆ°á»ng của các con nhÆ° má»™t cách gặp gỡ các phụ huynh khác trong cá»™ng đồng. Bà nói rằng “tháºm chà nếu bạn không có con, các hoạt Ä‘á»™ng tình nguyện cÅ©ng rất có Ãch và tốt cho bạn”.
Táºp thể dục cho tim
Giáo sÆ° Shepherd cho biết ông cÅ©ng táºp thể dục Ä‘á»u đặn hà ng ngà y, bởi vì các bà i táºp thÆ°á»ng xuyên giúp tăng lÆ°u lượng máu lên não và má»™t trái tim khá»e mạnh má»›i có thể bÆ¡m đủ máu cho não để não hoạt Ä‘á»™ng được tối Æ°u.
Nghiên cứu cho thấy những ngÆ°á»i táºp thể dục thÆ°á»ng xuyên thì Ãt khả năng mắc bệnh Alzheimer hÆ¡n, đồng thá»i táºp thể dục cÅ©ng là m cháºm quá trình suy giảm nháºn thức ở ngÆ°á»i già .
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh của Mỹ chÃnh thức khuyến nghị má»i ngÆ°á»i nên dà nh 150 phút má»—i tuần để táºp các bà i thể dục mức Ä‘á»™ trung bình, nhÆ°ng giáo sÆ° Shepherd khuyên rằng bất cứ lúc nà o bạn có thể váºn Ä‘á»™ng cÆ¡ thể thì Ä‘á»u tốt hÆ¡n là không là m gì.
Äối vá»›i ông, việc đó có thể là dắt chó Ä‘i dạo và i km má»™t hoặc hai lần má»—i ngà y và chÆ¡i bóng ném và o các cuối tuần.
Äừng quên giữ kết nối xã há»™i
Thay vì dán chặt mình trên ghế sofa xem phim hay lÆ°á»›t mạng xã há»™i má»—i ngà y, việc dà nh thá»i gian trò chuyện cùng má»i ngÆ°á»i Ä‘em đến những chuyển biến tÃch cá»±c cho sức khá»e não bá»™ của chúng ta. Khi ta Ä‘ang kết nối vá»›i má»i ngÆ°á»i, ta sẽ Ãt có khả năng bị trầm cảm hÆ¡n. Trầm cảm sẽ cản trở hiệu suất hoạt Ä‘á»™ng của não bá»™ rất nhiá»u.
Ä‚n uống Ä‘iá»u Ä‘á»™
Nhiá»u nghiên cứu chỉ ra rằng thá»±c phẩm qua nhiá»u khâu chế biến, và dụ nhÆ° khoai tây chiên hoặc đồ ăn đóng gói sẵn, có thể tác Ä‘á»™ng xấu đến sức khá»e nói chung và tăng nguy cÆ¡ mắc bệnh, và dụ nhÆ° bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng, cholesterol cao hoặc huyết áp cao. Những căn bệnh nà y ảnh hưởng đến các cÆ¡ quan ná»™i tạng, cÅ©ng nhÆ° tác Ä‘á»™ng xấu đến toà n bá»™ cÆ¡ thể, trong đó có cả não.
Giáo sÆ° Lerner lấy và dụ nếu bạn bị cao huyết áp, bạn có thể gặp nguy cÆ¡ vá» các vấn Ä‘á» vá»›i não nhÆ° Ä‘á»™t quỵ hoặc sa sút trà tuệ não mạch. Vì thế, có rất nhiá»u lý do vì sao thá»±c phẩm qua chế biến lại có hại cho sức khá»e.
Äể có má»™t bá»™ não và cÆ¡ thể khá»e mạnh, bạn nên giá»›i hạn ăn thức ăn chế biến sẵn và cố gắng theo Ä‘uổi chế Ä‘á»™ ăn già u hoa quả, rau, thịt nạc và hạt nguyên cám. “Bá»™ não của bạn không há» tách rá»i khá»i phần thân của bạn, vì thế những gì tốt cho thân thể thì cÅ©ng tốt cho bá»™ não.” – giáo sÆ° Lerner nói.