Bá»™ não là trung tâm cá»§a tư duy, há»c táºp và quyết định. Tuy uy quyá»n là thế, não bá»™ cÅ©ng chịu ảnh hưởng bởi kha khá yếu tố từ ná»™i tại cho đến ngoại cảnh như sức khá»e, tuổi tác, ná»™i tiết tố, chế độ ăn uống, sá»± căng thẳng… Những Ä‘iá»u nà y Ä‘á»u có thể dẫn đến sá»± thay đổi và xuống cấp trong sức khá»e não bá»™ cá»§a chúng ta. Äể duy trì má»™t bá»™ não khá»e mạnh và sắc bén, cần có những thay đổi và thói quen tÃch cá»±c trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Bà i viết tổng hợp dưới đây sẽ là các mẹo để bạn có má»™t bá»™ não khá»e mạnh.
Ngủ đủ
Luôn thá»±c hiện vệ sinh thần kinh, ngá»§ từ 6 đến 8 giá» má»—i đêm là má»™t trong những việc tốt nhất bạn có thể là m cho bá»™ não cá»§a mình – Giáo sư Jason Shepherd ở Trưá»ng đại há»c Utah cho biết.
Giấc ngá»§ giúp cho não xá» lý thông tin, hình thà nh trà nhá»›, cá»§ng cố các khái niệm và ý tưởng má»›i, và loại bá» sá»± tÃch tụ độc hại cá»§a các protein amyloid, là những protein thưá»ng tÃch tụ trong não cá»§a ngưá»i mắc bệnh Alzheimer.
Giấc ngá»§ cÅ©ng giúp tăng cưá»ng tÃnh linh hoạt cá»§a não, khả năng thÃch ứng vá»›i các tình huống và trải nghiệm má»›i. Bá»™ não cà ng có khả năng thÃch ứng vá»›i những thá» thách má»›i thì bạn cà ng có thể cải thiện và duy trì chức năng nháºn thức khi già đi.
Äi ăn trưa vá»›i bạn bè
Sá»± cô đơn có thể là m hại sức khá»e tâm thần, sức khá»e cảm xúc và cả bá»™ não. Vì thế việc kết nối vá»›i má»i ngưá»i là vô cùng quan trá»ng – Giáo sư Talia Lerner ở Trưá»ng đại há»c Northwestern cho biết.
Nhìn chung, những ngưá»i có mối quan hệ xã há»™i Ä‘a dạng và là nh mạnh có xu hướng sống lâu hÆ¡n. Dà nh thá»i gian bên những ngưá»i khác rất tốt cho Ä‘á»i sống cảm xúc, Ä‘iá»u nà y rất có lợi cho bá»™ não.
Nghiên cứu cho thấy những mối kết giao xã há»™i bá»n vững còn có thể giúp giảm nguy cÆ¡ trầm cảm và giúp má»i ngưá»i xá» lý tốt hÆ¡n khi gặp khó khăn.
Nhưng giữ kết nối vá»›i ngưá»i khác cÅ©ng có thể là má»™t thá» thách, nhất là khi bạn nhiá»u tuổi. Vá»›i nhiá»u ngưá»i bạn ở khắp nÆ¡i trên nước Mỹ, giáo sư Lerner sá» dụng mạng xã há»™i và ứng dụng tin nhắn để giúp bà luôn giữ liên lạc vá»›i há».
Bà cÅ©ng thưá»ng xuyên tình nguyện tham gia các hoạt động ở trưá»ng cá»§a các con như má»™t cách gặp gỡ các phụ huynh khác trong cá»™ng đồng. Bà nói rằng “tháºm chà nếu bạn không có con, các hoạt động tình nguyện cÅ©ng rất có Ãch và tốt cho bạn”.
Táºp thể dục cho tim
Giáo sư Shepherd cho biết ông cÅ©ng táºp thể dục Ä‘á»u đặn hà ng ngà y, bởi vì các bà i táºp thưá»ng xuyên giúp tăng lưu lượng máu lên não và má»™t trái tim khá»e mạnh má»›i có thể bÆ¡m đủ máu cho não để não hoạt động được tối ưu.
Nghiên cứu cho thấy những ngưá»i táºp thể dục thưá»ng xuyên thì Ãt khả năng mắc bệnh Alzheimer hÆ¡n, đồng thá»i táºp thể dục cÅ©ng là m cháºm quá trình suy giảm nháºn thức ở ngưá»i già .
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh cá»§a Mỹ chÃnh thức khuyến nghị má»i ngưá»i nên dà nh 150 phút má»—i tuần để táºp các bà i thể dục mức độ trung bình, nhưng giáo sư Shepherd khuyên rằng bất cứ lúc nà o bạn có thể váºn động cÆ¡ thể thì Ä‘á»u tốt hÆ¡n là không là m gì.
Äối vá»›i ông, việc đó có thể là dắt chó Ä‘i dạo và i km má»™t hoặc hai lần má»—i ngà y và chÆ¡i bóng ném và o các cuối tuần.
Äừng quên giữ kết nối xã há»™i
Thay vì dán chặt mình trên ghế sofa xem phim hay lướt mạng xã há»™i má»—i ngà y, việc dà nh thá»i gian trò chuyện cùng má»i ngưá»i Ä‘em đến những chuyển biến tÃch cá»±c cho sức khá»e não bá»™ cá»§a chúng ta. Khi ta Ä‘ang kết nối vá»›i má»i ngưá»i, ta sẽ Ãt có khả năng bị trầm cảm hÆ¡n. Trầm cảm sẽ cản trở hiệu suất hoạt động cá»§a não bá»™ rất nhiá»u.
Ä‚n uống Ä‘iá»u độ
Nhiá»u nghiên cứu chỉ ra rằng thá»±c phẩm qua nhiá»u khâu chế biến, và dụ như khoai tây chiên hoặc đồ ăn đóng gói sẵn, có thể tác động xấu đến sức khá»e nói chung và tăng nguy cÆ¡ mắc bệnh, và dụ như bệnh tiểu đưá»ng, cholesterol cao hoặc huyết áp cao. Những căn bệnh nà y ảnh hưởng đến các cÆ¡ quan ná»™i tạng, cÅ©ng như tác động xấu đến toà n bá»™ cÆ¡ thể, trong đó có cả não.
Giáo sư Lerner lấy và dụ nếu bạn bị cao huyết áp, bạn có thể gặp nguy cÆ¡ vá» các vấn đỠvá»›i não như đột quỵ hoặc sa sút trà tuệ não mạch. Vì thế, có rất nhiá»u lý do vì sao thá»±c phẩm qua chế biến lại có hại cho sức khá»e.
Äể có má»™t bá»™ não và cÆ¡ thể khá»e mạnh, bạn nên giá»›i hạn ăn thức ăn chế biến sẵn và cố gắng theo Ä‘uổi chế độ ăn già u hoa quả, rau, thịt nạc và hạt nguyên cám. “Bá»™ não cá»§a bạn không há» tách rá»i khá»i phần thân cá»§a bạn, vì thế những gì tốt cho thân thể thì cÅ©ng tốt cho bá»™ não.” – giáo sư Lerner nói.