Trầm cảm theo mùa hay trầm cảm do thời tiết dù rất phổ biến trên thế giới nhưng vẫn chưa được biết đến rộng rãi tại Việt Nam? Ở các tỉnh phía Nam, nắng nóng liên tục quanh năm và dường như không có những cơn lạnh kéo dài như miền Trung và miền Bắc.
Nguyên nhân trầm cảm do thời tiết
Mặc dù hay trầm cảm theo mùa vẫn chưa phổ biến tại Việt Nam, thế nhưng, xu hướng làm việc thay đổi, môi trường và chất lượng cuộc sống thay đổi kèm theo thay đổi về biến đổi khí hậu, chúng ta cần đề phòng bệnh trầm cảm theo mùa sớm hơn.
Trầm cảm theo mùa là một chứng trầm cảm liên quan đến sự chuyển từ mùa cuối thu sang đông và bắt đầu cũng như kết thúc ở cùng một thời điểm hàng năm. Những triệu chứng thường biểu hiện vào thời điểm cuối mùa thu, kéo dài vài tháng trong mùa đông, làm mất đi năng lượng và làm cho ta cảm thấy buồn rầu, ủ rũ (Tư vấn từ chuyên gia sức khỏe – TS.BS. Trịnh Thị Bích Huyền).
Mặc khác, nguyên nhân dẫn đến bệnh trầm cảm theo mùa cũng được các chuyên gia nghiên cứu, và cho rằng, trầm cảm do thời tiết xuất phát từ yếu tố thiếu ánh sáng mặt trời. Theo đó, các giả thuyết này cũng lý giải rằng yếu tố này có liên quan đến các hormone sinh học trong não bộ. Ít ánh nắng mặt trời cũng làm giảm lượng serotonin – chất giúp não bộ bình tĩnh, tập trung và thư giãn; trong khi đó lại làm tăng melatonin – một chất dẫn truyền thần kinh gây buồn ngủ. Khi trời lạnh bạn muốn trốn ở trong phòng để tránh đối mặt với cái lạnh thấu xương trong khi đó khi nhiệt độ quá cao từ mùa hè cũng làm người bệnh cảm thấy khó chịu, dễ tức giận và bực bội.
Dấu hiệu nhận biết khi bị trầm cảm do thời tiết
Rất dễ nhầm lẫn bởi trầm cảm theo mùa cũng có những biểu hiện với cảm cúm. Tuy nhiên, cần theo dõi những biểu hiện để biết được bạn có đang phải bị trầm cảm theo mùa hay không. Dưới đây là những dấu hiệu giúp bạn nhận biết được mình đang bị trầm cảm theo mùa:
– Cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, không muốn làm gì, khó khăn khi thức dậy vào buổi sáng
– Cảm giác thèm ăn nhiều hơn bình thường, đặc biệt là các món ăn chứa nhiều carbohydrates như mì tôm, chuối hay các món ngọt
– Có xu hướng tăng cân
– Không muốn ra khỏi nhà, không muốn nói chuyện với ai
– Dành thời gian chủ yếu để ngủ, luôn trong trạng thái buồn ngủ
– Cảm giác lo lắng, dễ giật mình, hoảng sợ
– Cảm giác buồn bã kéo dài, dễ khóc và luôn trong trạng thái muốn khóc
– Không có sự quan tâm đến các hoạt động xã hội dù trước đó từng rất thích
– Mất tập trung và ghi nhớ, giảm khả năng xử lý thông tin
– Làm việc chậm chạp, kém hiệu quả, cảm giác như tay chân không còn sức lực
– Trở nên nhạy cảm hơn, nhất là khi bị từ chối
– Mệt mỏi, ủ rũ, luôn cảm thấy cơ thể khó chịu
– Dễ cáu kỉnh, tức giận
– Mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc và dễ tỉnh giấc giữa chừng
– Chán ăn, ăn uống không ngon, thường chỉ muốn uống nước.
Cách điều trị trầm cảm do thời tiết
Cũng giống như các loại trầm cảm khác, có nhiều cách để phòng ngừa và điều trị căn bệnh “xu hướng” này. Bạn có thể lựa chọn điều trị y khoa, điều trị tâm lý hay điều trị không dùng thuốc. Dưới đây là lời khuyên và đề xuất một số phương pháp giúp bạn vượt qua trầm cảm theo mùa.
Nếu bạn có tiền sử bị trầm cảm theo mùa, bác sĩ khuyến khích bạn sử dụng thuốc trước thời điểm giao mùa để ngăn chặn nguy cơ tái phát. Ngoài ra, ở các nước phương Tây, khi căn bệnh này đang phổ biến, các bác sĩ dùng phương pháp sử dụng liệu pháp ánh sáng để điều trị trầm cảm theo mùa.
Bên cạnh liệu pháp ánh sáng, trị liệu tâm lý cũng là phương pháp được hướng tới cho những bệnh nhân trầm cảm theo mùa. Theo đó các nhà trị liệu sẽ sử dụng ngôn ngữ, hành vi để tác động sâu vào trong tâm trí từ đó dần thay đổi nhận thức của người bệnh và hướng đến những giá trị tốt đẹp hơn. Bản thân người bệnh sẽ hiểu được rằng mình đang có những nỗi lo vô lý, biết cách giải tỏa cảm xúc, bổ sung năng lượng tích cực, nâng cao tinh thần cho mỗi người. Bên cạnh các giải pháp trên, người bệnh còn cần phải tự mình có các biện pháp chăm sóc sức khỏe tại nhà để nâng cao tinh thần mà không cần dùng đến bất cứ các loại thuốc nào khác. Các biện pháp chăm sóc điều trị trầm cảm cho bệnh nhân theo mùa sẽ được các bác sĩ hướng dẫn để đảm bảo kết quả tốt nhất.
Lời khuyên điều trị trầm cảm từ chuyên gia
Việc nắm và phòng ngừa trước các chứng trầm cảm theo mùa giúp cho chúng ta đối mặt tốt hơn khi mắc phải. Điều quan trọng chính là hãy luôn xây dựng một cuộc sống với chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý và xây dựng một cuộc sống cân bằng để bản thân luôn tự điều chỉnh trước những biến cố xảy ra.
Trường hợp bạn đang mắc phải hoặc có nguy cơ bị trầm cảm theo mùa thì việc ưu tiên hàng đầu chính là tìm đến những liệu pháp điều trị và sự kiên trì, đồng thời giữ cho mình một tinh thần lạc quan tích cực nhất giúp điều trị trầm cảm theo mùa do thời tiết.
